Höga Kusten in september

Iets meer dan 200 mijl boven Stockholm ligt Höga Kusten, een van de mooiste natuurgebieden van Zweden. Als ooit de zeespiegel stijgt dan zit je daar nog niet zo slecht, want Höga Kusten is het snelst stijgende landschap ter wereld als gevolg van het terugtrekken van ijs uit de ijstijd. Ooit werd het land omlaag gedrukt door een dik pak ijs van maar liefst 3000 meter. 9600 jaar na het smelten van dat ijs is het nog steeds bezig met het terug opveren, 8mm per jaar. Dat zet het begrip ‘tijd’ even in een ander perspectief, niet? Een beetje vertraging op een blogpost is er niets bij!

 

“Höga Kusten is beautiful, but remember that the sailingseason is over!” We horen het vaak wanneer we vertellen dat we nog een tocht naar het noorden willen maken. Het klinkt verontrustend en wij beginnen te twijfelen of er misschien toch serieuze herfststormen voorkomen in de Botnische golf. Dat blijkt niet het geval, maar de havens, de café’s en de restaurants zullen gesloten zijn. Ah, ok dan.

Åland

Met volle tanks en aangevulde proviand vertrekken we naar Åland. Er is een hele week noorderwind voorspeld, wat ongunstig is. Vanuit Åland zal een klim naar boven makkelijker moeten gaan. Enkele weken geleden moesten we deze bestemming nog laten schieten na een tevergeefs gevecht met golven en wind. Vandaag ziet de zee er veel vriendelijker uit. Halve wind zeilen we de 30 mijl in minder dan zes uurtjes over. Het voelt als een overwinning om in Mariehamn aan te komen, ook al ging het deze keer zo makkelijk. Finland is voor mij een beetje thuiskomen. Als achtienjarige woonde ik via het uitwisselingsprogramma AFS een jaar lang bij een Fins gastgezin. In Åland was ik nog nooit geweest. Het is een apart stukje Finland, met een eigen regering en een eigen vlag. We doen het geen eer aan door het maar als tussenstop te gebruiken, want de archipel van Åland is naar het schijnt prachtig zeilgebied. Het zal voor een andere keer zijn.

Hoog aan de wind

Hierna zeilen we, hop, 200 mijl omhoog, twee dagen en een nacht hoog aan de wind. Al snel verdwijnen de schepen van het AIS scherm en zijn we helemaal alleen. Op de kaart ziet de Botnische Golf er uit als een binnenmeer, maar in het echt is dat toch wel anders. Naar het einde toe neemt de wind toe en bouwen de golven op. “KNAL”, klinkt het. De elektronische stuurautomaat breekt van het houtje waarop hij gemonteerd zit. Blijkbaar zijn we iets te veel gaan verwachten van ons derde bemanningslid, dat het met deze wind en golven toch wel erg goed deed. De laatste 50 mijl sturen we met de hand.

Er verschijnen hoge bergen aan de horizon. De Zweedse kust is over het algemeen redelijk plat, maar hier gaat het landschap stijl omhoog. De eerste mensen die we zien zijn bergbeklimmers die hoog tegen een bergwand aan plakken. Het seizoen is misschien voorbij voor de meeste zeilers, maar blijkbaar niet voor veel wandelaars en klimmers.

De rest van de week zwerven we rond in het gebied met de prachtige hoge bergen. Er zijn ontelbare eilandjes met mooie ankerbaaien en oude vissersdorpen (nu vakantiedorpen) te vinden. Het is nooit ver zeilen naar een volgende plek en het water is meestal vlak en beschut. De eerste dagen zien we, op enkele kajakkers en een veerpont na, helemaal niemand op het water. Het duurt tot het weekend voor we een andere zeilboot tegenkomen. Natuurliefhebbers worden hier verwend met wandelpaden aangegeven met stippen, openbare vuurplaatsen, droog hout en soms zelfs een openbare sauna.

Häggvik

Een kleine gastenhaven in Häggvik wordt onze eerste stop. Deze haven is vreemd genoeg nog niet gesloten. Er is niemand, maar de deuren staan open. Na een tijdje beginnen we te begrijpen waarom. Regelmatig komen buurtbewoners hier douchen of een wasje draaien. Wij zijn ook blij dat we even terug op ons plooi kunnen komen. Na amper 2 dagen op zee is ons schip een chaos geworden. Niet alleen moet het houtje onder de stuurautomaat gerepareerd worden. Alles is nat. De zoetwatertanks zijn beginnen lekken via de kranen naar een kast met potten en pannen. Ook is de aanhechting van de kotterstag beginnen lekken waardoor de hele punt is doorweekt. Alles moet losgemaakt worden en opnieuw gekit. Gelukkig schijnt de zon en kunnen we onze spullen laten drogen op het dek, terwijl wij onszelf opwarmen in de sauna.

Mjältön

Hier hadden we wel willen blijven wonen. Mjältön is de hoogste eilandberg van Zweden. Het is niet groot maar erg bosrijk en op twee huizen na onbewoond. Er zijn wandelpaden naar de top van het eiland (236 meter). Een bizar zicht zijn de velden met keien op grote hoogte, ooit aangespoeld door stormachtige zeeën. Aan de oostkant van het eiland is er een beschutte ankerbaai met aanlegsteigers, vuurplaatsen, huisjes met droog hout, een plek om hout te hakken en een sauna.

Kälsviken

Op de wal staan een aantal tieners met gsm’s in de hand, hengelend naar ontvangst. Deze ankerbaai is het decor van een Zweedse bosklas (het is ook heel toevallig de enige plek in de hele Höga Kusten waar er geen internetverbinding is). We zijn in het nationale park Skuleskogen en op deze plek mag je je tent opzetten. Elke leerling heeft een eigen tentje gekregen. Hoe zalig is dat! Even gaan kamperen met je leerlingen in september.

De ankerbaai is minder beschut van westenwind dan je zou verwachten. Ook is de grond bezaaid met zeewier waardoor het anker niet goed pakt. Pas na twee ankerpogingen, het aanbrengen van extra gewicht aan het anker en lang observeren of het goed gaat vertrouwen we het genoeg om een wandeling te gaan maken. Skuleskogen is een groot nationaal park met vele wandelpaden. Je kan er goed zien tot waar vroeger het water kwam.

Trysunda

Een eiland met een oud vissersdorpje met maar één permanente bewoner. De rest zijn mensen die er een tweede verblijf hebben, vaak nabestaanden van oude vissersfamilies. We zien hier voor het eerst andere zeilers. Hier staat een oud kerkje dat een bezoek waard is vanwege de fantastische muurschilderingen van een schilder waarover niet veel geweten is.

Docksta

Deze haven ligt aan een snelweg en is weinig aantrekkelijk. Je kan van hieruit wel makkelijk naar Skuleberget, de hoogste berg van Höga kusten, met aan de voet een uitgebreid natuurinformatiecentrum.

Ulvöhamn

Dit oud vissersdorp is gevestigd op twee eilanden die vlak naast elkaar liggen. Het is wat groter dan Trysunda maar minstens even charmant. We laten ons vertellen dat het hier tijdens de zomer afgeladen druk is. Veerponden vol toeristen worden hier dan afgeleverd en in de propvolle haven wordt er elke avond gedanst.

Pech op de terugweg

Op de terugweg staat er zo’n 20 tot 25 knopen en zeilen we alweer hoog aan de wind. Dat is best vermoeiend, zeker omdat we alles met de hand moeten sturen. De stuurautomaat heeft er geen zin meer in na die ene klap. Na deze tocht zal hij zich bedenken en het toch weer doen. We moesten wel eerst onderhandelen over de arbeidsvoorwaarden.

Ook wil plots de motor niet meer starten. Algemene staking? We zijn op dat moment op volle zee en we komen nog vooruit op de zeilen, dus er is nog geen probleem. Durven we zonder motor naar de kust te zeilen? Durven we ankeren zonder motor? In het donker? We overwegen kalm de opties, met als allerlaatste op de lijst het bellen van de kustwacht. Het liefst zouden we aan een voorbijvarend schip een sleep willen vragen, maar we hebben al twee dagen helemaal niemand op het water gezien. Maar Jasper is iemand die zich in problemen kan vastbijten zoals een pitbull in een volleybal. Een uur later draait de motor weer. Er blijkt niets mis met de motor of de batterijen, waarschijnlijk zat hij gewoon in een verkeerde positie bij het starten. Jasper de motorosteopaat.

Ondertussen zijn we al even terug in Stockholm. De overgang naar het stadsleven ging heel soepel. Jasper vond binnen een week werk, nu ik nog. We zijn niet meer de enige Hollanders in de haven (ik reken mezelf er maar voor de gemakkelijkheid even bij). Sinds kort hebben we super aardige buren, een koppel uit Middelburg dat al 11 jaar onderweg is en een groot stuk van de wereld heeft gezien. Wij kijken er al naar uit om ons deze winter te verwarmen aan hun reisverhalen.

.